Ochrona przed skutkami nadzwyczajnych zagrożeń – Tom 4
Rok wydania: 2018
Pod redakcją: Artura Cywińskiego, Romana Ostrowskiego, Adama Baryłki
ISBN 978-83-944607-8-5
Typ oprawy: miękka
Liczba stron: 309
Cena detaliczna: 50 zł
Po raz czwarty już oddajemy w Państwa ręce pracę zbiorową będącą uzupełnieniem i kontynuacją poprzednich trzech wydań, która stanowi istotny dorobek z zakresu szeroko pojętej inżynierii bezpieczeństwa. Samo pojęcie bezpieczeństwa jest różnorodnie identyfikowane, ale bez względu na definicje wymagane jest we wszystkich dziedzinach życia i stanowi podstawową potrzebę życiową każdego człowieka. Z jednej strony definiowane jest jako najbardziej elementarna potrzeba człowieka będąca oczywistym zapotrzebowaniem i interesem każdego w każdej sferze i w każdej sytuacji. Z drugiej strony, określa się jej jako stan pozwalającym na prawidłowy rozwój państwa, realizację wytyczonych celów uzyskiwanych zazwyczaj w wyniku zorganizowanej ochrony i obrony przed zagrożeniami przy użyciu dostępnych sił i środków pochodzących ze wszystkich dziedzin działalności. Bez względu na definiowanie pojęcia bezpieczeństwo kojarzyć się powinno ze stabilnością i harmonijnością w każdej dziedzinie życia, zarówno jednostki, jak i szerszej grupy aż do pełnego (wewnętrznego i zewnętrzne-go) bezpieczeństwa państwa. Poczucie bezpieczeństwa w dobie dzisiejszego rozwoju cywilizacyjnego nie jest czymś raz danym, ale postrzegać je należy przez pryzmat wielu zmian cywilizacyjnych i jako takie jest procesem, który wymaga nieprzerwanych działań i starań aby utrzymać je na właściwym poziomie, przeciwstawiając się wszelakim zagrożeniom – czynnikom destabilizującym i obniżającym bezpieczeństwo.
Zagrożenia dla człowieka, jego dorobku a także środowiska istniały od zawsze. Wraz z rozwojem cywilizacji i techniki jedne traciły na znaczeniu lub zanikały, a w ich miejsce pojawiały się nowe, które eskalowały i stawały się coraz bardziej uciążliwe.Człowiek od zawsze miał do czynienia z zagrożeniami, z którymi nie radził sobie w stopniu zadowalającym lub nie mógł sprostać ich skutkom.
Świadomość możliwości występowania zagrożeń i ich rozpoznawanie pozwala na ich przewidywanie i szacowanie niepożądanych efektów, a to już mały, choć czasem bardzo skomplikowany i trudny, krok do tego by się przed nim zabezpieczyć, przeciwstawić lub minimalizować jego skutki.
Obecnie zagrożenia podobnie jak bezpieczeństwo, którego pożądamy w każdej dziedzinie życia, występują na wszystkich płaszczyznach naszego egzystencji i działalności. Poza zagrożeniami militarnymi, które z oczywistych względów niosą za sobą destabilizację bezpieczeństwa, spotykamy zagrożenia pozamilitarne. Mieć należy tu na uwadze zagrożenia naturalne (huragany, powodzie pożary itp.), jak i szereg innych (epidemie chorób ludzi czy zwierząt). Zupełnie inną grupę stanowią zagrożenia określane mianem cywilizacyjnych, które wynikają z naszej własnej działalności – działalności człowieka. W śród nich do-minują zagrożenia transportowe jak chociażby katastrofy drogowe, kolejowe, lotnicze czy morskie, a których skutki mogą być niezwykle uciążliwe również dla środowiska. Wreszcie grupa zagrożeń technicznych, do których zaliczamy katastrofy budowlane, pożary przemysłowe, awarie sieci energetycznych czy skażenia radiacyjne. Pojawił się również zupełnie nowy rodzaj zagrożenia jakim jest terroryzm oraz cyberterroryzm.
Przywołane tu powyżej rodzaje zagrożeń wymusiły powstanie nowego kierunku w nauce jakim jest inżynieria bezpieczeństwa. Powstała w latach pięćdziesiątych ubiegłego stu-lecia i była odpowiedzią na potrzebę rozwiązywania problemów związanych głównie z energetyką jądrową i astronautyką. Rozwój cywilizacyjny sprawił, że inżynieria bezpieczeństwa jest dziś tą dziedziną, która znajduje swoje miejsce w każdej sferze działalności człowieka.
Problematyka inżynierii bezpieczeństwa koncentruje się wokół praktycznych dziedzin zapewniania bezpieczeństwa w różnych procesach realizowanych dla i z udziałem ludzi. Obecnie inżynieria bezpieczeństwa obejmuje wszystkie dziedziny działalności technicznej gdzie najważniejsze to energetyka jądrowa i konwencjonalna, transport i jego wszystkie odmiany czy przemysł chemiczny, zbrojeniowy, wydobywczy. Dotyczy ona także wytwarzania i eksploatacji wszelkich pojazdów, szeroko rozumianej infrastruktury krytycznej, czy tak trudnego sektora jakim jest budownictwo.
Nie do przecenienia jest rola inżynierii bezpieczeństwa w wykrywaniu, ostrzeganiu i monitowaniu zagrożeń, a także udział w procesach likwidacji i minimalizacji negatywnych skutków zagrożeń.
Przedstawiona w pracy zbiorowej tematyka obejmuje zagadnienia związane z:
- komputerowym wsparciem procedur detekcji zagrożeń epidemiologicznych;
- rozwiązaniami problemu cyberprzestępczością, identyfikacją zagrożeń w cyberprzestrzeni i eliminacją skutków cyberataków;
- zapobieganiem zagrożeniu atakom terrorystycznym w miejscach infrastruktury krytycznej;
- aspektami prawa regulującymi zagadnienia wpływające na bezpieczeństwo użytkowania obiektów budowlanych;
- ochroną zdrowia i środowiska;
- właściwą eksploatacja i optymalizacją instalacji obiektów budowlanych.
Praca zbiorowa pt. „Ochrona przed skutkami nadzwyczajnych zagrożeń” stanowi cenny dorobek intelektualny uczestników ostatnich dwóch konferencji z cyklu Ekomilitaris, którzy to już od lat w jej ramach spotykają się w Zakopanem.
Organizowana już od ponad trzech dziesięcioleci konferencja z cyklu Ekomilitaris i jej sesje tematyczne stały się okazją do swoistej wymiany doświadczeń wybitnych naukowców, inżynierów i praktyków, ale także decydentów oraz przedstawicieli przemysłu, stosujących nowe technologie i rozwiązania z zakresu inżynierii bezpieczeństwa. Rozmowy w ramach paneli tematycznych prowokowały do wymiany zdań, informacji i uwag pomiędzy uczelniami, instytutami naukowo-badawczymi, przemysłem i jednostkami administracji państwowej. To właśnie czas przeznaczony na dyskusje, zarówno te w ramach sesji jak i w kuluarach, pozwalał na kreowanie nowych pomysłów i inspirował do dalszych działań. Pozwalały poodejmować nowe tematy wynikających z potrzeb użytkowników. W praktyce możliwym się stało praktyczne wykorzystanie wielu interdyscyplinarnych opracowań badawczo-naukowych i wdrożeniowych i służyć one mogą poprawie bezpieczeństwa niemalże we wszystkich dziedzinach życia.
Celem niniejszej pracy zbiorowej jest zaprezentowanie rezultatów opisanych i przed-stawianych w referatach podczas sesji konferencyjnych oraz prezentacja najciekawszych publikacji naukowych z zakres budownictwa i inżynierii bezpieczeństwa, będących niejednokrotnie wynikiem oryginalnych, wieloletnich prac naukowo-badawczych, rozwojowych, czy wdrożeniowych. Wszystkie one zwierają cenny dorobek naukowy, są zbiorem, nie do przecenienia rozmaitych doświadczeń i stanowią myśl techniczną z zakresu szeroko poję-tego bezpieczeństwa.
Treści wydrukowane zostały w oryginalnej wersji, gdzie do minimum ograniczono integrację redakcyjną, chcąc zachować jednoznacznie autorski charakter poszczególnych publikacji.
ARTUR CYWIŃSKI